διαβάσαμε

Ανάμεσα στους τοίχους

Φρανσουά Μπεγκόντο «Ανάμεσα στους τοίχους», μτφρ. Μαριλένα Κοραντζάνη, εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2008.

Ο Φρανσουά Μπεγκόντο γεννήθηκε το 1971 στη Γαλλία. Εργάσθηκε ως καθηγητής πριν αφιερωθεί στη συγγραφή και τη δημοσιογραφία. Το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο «Jouer juste», κυκλοφόρησε το 2003. Αυτό το βιβλίο, με πρωτότυπο τίτλο «Entre les murs, από τις εκδόσεις Gallimard, εκδόθηκε το 2006. Είναι η εποχή που η Γαλλία περνάει σε μια άλλη εποχή. Όλα αλλάζουν, οι κοινωνικές αντιθέσεις οξύνονται επικίνδυνα.

Ο Μπεγκόντο έχει κάνει φαίνεται μια καλή δημοσιογραφική έρευνα. Ξέρει πολύ καλά τα αίτια των κοινωνικών συγκρούσεων που παρατηρήθηκαν, ιδίως στο Παρίσι, τα τελευταία χρόνια. Οι συνοικίες των κατοίκων της γαλλικής πρωτεύουσας που ζουν στο περιθώριο παίρνουν την εκδίκησή τους. Η ρατσιστική πολιτική της Κυβέρνησης Σαρκοζί αναζωπύρωσε τον οποιοδήποτε ρατσισμό που υπήρχε στη γαλλική κοινωνία, τα κατάλοιπα από την αποικιοκρατία και τους πολέμους εναντίον στα απελευθερωτικά κινήματα που εκδηλώθηκαν στις γαλλικές αποικίες, στις αρχές του περασμένου αιώνα.

Τα γεγονότα είναι, λίγο-πολύ γνωστά σε όλους μας, κυρίως από τα δελτία ειδήσεων. Ο συγγραφέας βασίζεται σε αυτά για να δομήσει το αφηγηματικό του σύμπαν. Εστιάζει σε ένα σχολείο, του οποίου οι μαθητές σπάζουν τα φράγματα και τις προκαταλήψεις, δείχνοντάς μας πως θα είναι μια καλή κοινωνία, μια που σέβεται τον άνθρωπο και τα δικαιώματά του. Σήμερα, θα μπορούσαμε να πούμε, μια ουτοπική κοινωνία.

Το ύφος είναι πολύ γλαφυρό. Ο Μπεγκόντο φτιάχνει τον κόσμο του και τον κάνει τόσο ανθρώπινο, κρύβοντας μέσα του το αντίθετο, την αντίθεση του καλού με το κακό, αφήνοντας τον αναγνώστη να βγάλει τα συμπεράσματά του. Τα πραγματικό ελλοχεύει στο φανταστικό, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση του πραγματικού, όπως και αυτή του φανταστικού. Η μυθοπλασία του, λοιπόν, είναι τόσο κοντά όσο και μακριά από την πραγματικότητα. Για να γίνει πιο κατανοητή η αφήγησή του, η μεταφράστρια εξηγεί κάποιες λεπτομέρειες με σημειώσεις δικές της.

Ο Λοράν Κοντέ βασίστηκε σε αυτό το βιβλίο για να κάνει την ομώνυμη ταινία του. Πήρε το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών, το 2008, και, πριν δύο εβδομάδες βγήκε στη διανομή, στη χώρα μας. Διαβάζεται ευχάριστα, αφήνει μια πικρή γεύση στον αναγνώστη και τον παρακινεί να συνεχίσει να δομεί την αφήγηση, τη δική του πλέον, αυτή που είναι η προέκταση του αφηγηματικού ιστού του Μπεγκόντο. Το διάβασα με ευχαρίστηση και, κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, νόμιζα ότι ήμουν εκεί, στη Γαλλία των κοινωνικών αναταράξεων και της επανάστασης.

Το συστήνουμε ανεπιφύλακτα σαν ένα μυθιστόρημα που μιλά για το μέλλον στη χώρα μας, παρά για το παρόν ή το παρελθόν. Γιατί καταστάσεις σαν αυτές της Γαλλίας θα έρθουν, αργά ή γρήγορα και στη δική μας γειτονιά.

Γιάννης Φραγκούλης

ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ