Δεξιώσεις και παρουσιάσεις βιβλίων

Με αφορμή την παρουσίαση ενός βιβλίου σε ένα κλαμπ θα ήθελα να κάνω κάποιες σκέψεις, από τις εικόνες που πέρασαν μπροστά από τα μάτια μου. Πιστεύω ότι οι αναγνώστες θα βρουν, μέσα από το χιούμορ, την ουσία αυτών των εκδηλώσεων.

Με ένα φίλο πήγαμε σε ένα κλαμπ, με συμπαθητική μουσική, σχετική με το περιεχόμενο του βιβλίου. Η παρουσίαση θα γινόταν από ένα πολιτικό πρόσωπο, ένα δημοσιογράφο, μια οργανώτρια εκδηλώσεων και μια θεωρητικό της λογοτεχνίας. Το τραπέζι είχε στηθεί και οι καρέκλες περίμεναν τους ομιλητές. Στο άκρο της αριστερής πλευράς θα καθόταν η συγγραφέας. Τα τραπέζια λίγα, οι καλεσμένοι αρκετοί και η μικρή αίθουσα γέμισε πολύ εύκολα.

Με ένα περίεργο (;) τρόπο το ακροατήριο είχε χωριστεί στα δύο. Το κοινό του λογοτεχνικού χώρου και αυτοί που συσχετίζονταν με τη συγγραφέα, με κριτήριο την εντοπιότητα. Ο χωρισμός του χώρου στα δύο ήταν αναπόφευκτος. Τα πηγαδάκια και οι χωριστές συζητήσεις ξεκίνησαν από την αρχή, πριν να ξεκινήσει η παρουσίαση του βιβλίου. Η ίδια λειτουργία του χώρου συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης. Ο θεατής που προσπαθούσε να προσηλωθεί στο περιεχόμενο του εν λόγω βιβλίου έβρισκε κάποιες δυσκολίες. Η μεγαλύτερη από αυτές ήταν ο θόρυβος από τις «παράπλευρες» συζητήσεις και τα κινητά τηλέφωνα, τα οποία επιμένουν να μη σταματούν να χτυπούν ακόμα και όταν έχει ξεκινήσει μια εκδήλωση και μιλά κάποιος ομιλητής.

Αυτό το κλίμα το έχουμε αντιμετωπίσει σε πολλές εκδηλώσεις-παρουσιάσεις βιβλίων ή άλλων πνευματικών προϊόντων. Αυτό που έχει πλάκα είναι αυτό που ακολουθεί της παρουσίασης. Χορός, μουσική και ποτάκι. Και εκεί ξεκινά το καλαμπούρι. Άντρες μεγάλης ηλικίας να χορεύουν με πιτσιρίκες (ή να κάνουν ότι χορεύουν) κοιτάζοντας δεξιά και αριστερά για το «απόκτημά» και για το κατόρθωμά τους. Περηφάνεια και αντριλίκι με μπόλικο ερωτισμό να διαχέεται στο περιβάλλον. Ή να προσπαθεί να διαχέεται. Σώματα που δεν μπορούν να χορέψουν να προσπαθούν να κινηθούν με έναν στοιχειώδη ρυθμό της μουσικής. Γυναίκες που παίζουν με τη συμμετοχή τους σε ένα χορευτικό ζευγάρι, την οποία δεν την εννοούν και τη χλευάζουν, συγχρόνως.

Μια ανθρωπολογική παράσταση που αποκτά ενδιαφέρον. Το να βλέπεις τα αλλόκοτα ζευγάρια να παίζουν το ρόλο του εραστή, του ατόμου που τραβά τη ματιά πάνω του, του θελκτικού, για να τραβήξουν την προσοχή του κόσμου πάνω τους. Πίνεις το ποτάκι σου και αφήνεσαι στο να βλέπεις αυτό το θίασο σκιών να παίζει ένα «θεατρικό» παιχνίδι, χωρίς κανένα περιεχόμενο. Και κάποια στιγμή σκέφτεσαι: «Ο καραγκιόζης θα το έκανε ποτέ αυτό;» Ούτε σα σάτιρα, πιστεύω.

Αυτό, τελικά, που έχει περισσότερη πλάκα είναι ότι όλο αυτό το σκηνικό το ονομάζουν κάποιοι δημόσιες σχέσεις. Στην πραγματικότητα όμως δεν είναι ούτε δημόσιες ούτε σχέσεις. Μπορεί να είναι μια προσπάθεια να πουληθεί ένα κομμάτι του εαυτού τους. Και αυτό ακόμη οδηγεί σε αποτυχία. Η λέξη «δήθεν» θα κόλλαγε εδώ μια χαρά. Δηλαδή δήθεν δημόσιες σχέσεις, δήθεν ερωτισμός, δήθεν χορός, δήθεν πολιτισμός. Και το «δήθεν», τελικά. Χάνει το νόημά του. Γίνεται και αυτό δήθεν. Ένα τίποτε.

Δυστυχώς ένα χαρακτηριστικό που παρατηρείται στη δημόσια ζωή, στη χώρα μας, όλο και περισσότερο, τα τελευταία χρόνια. Για να μην πούμε ότι έχει γίνει κανόνας στις δημόσιες συμπεριφορές. Στα παραέξω αυτών των εκδηλώσεων, λίγο μακριά από τα ηχεία, σχεδόν στην έξοδο μπορείς να συζητήσεις κάποια σοβαρά θέματα. Ας εκμεταλλευτούμε αυτό το χώρο όσο ακόμα υπάρχει.

Γιάννης Φραγκούλης

ΔΕΞΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ